Sparta schreef over het afgelopen seizoen 2021-2022 klinkende jaarcijfers. Het resultaat was met bijna 3,6 miljoen euro historisch hoog. In drie artikelen ga ik dieper op de jaarcijfers in en probeer deze te duiden in vergelijking met de voorgaande jaren en in vergelijking met andere betaald voetbalclubs (BVO’s).
Het financiële resultaat van een BVO bestaat grofweg uit drie componenten. De omzet (de inkomsten), de bedrijfslasten (de uitgaven) en het saldo van afschrijvingen en de betaalde en ontvangen transfervergoedingen. Deze drie componenten worden met drie artikelen onder de loep genomen. Het eerste artikel over de achterblijvende omzet is reeds gepubliceerd op ITWM. Dit tweede artikel gaat over de bedrijfslasten van Sparta.
Gestage groei van de bedrijfslasten
De bedrijfslasten, de uitgaven van Sparta, nemen al jaren gestaag toe. De uitgaven in de corona-seizoenen vertonen een dip omdat er minder wedstrijden (met publiek) werden gespeeld en er daardoor minder stewards aanwezig waren. BVO’s hebben de ontvangen steunmaatregelen van de overheid niet allemaal op dezelfde wijze in de boekhouding verwerkt waardoor de jaarcijfers niet makkelijk te vergelijken zijn. De NOW-steun wordt door een deel van de BVO’s als negatieve bedrijfslasten gepresenteerd. Om een goede vergelijking te maken met de BVO’s heb ik de ontvangen NOW-steun niet toegerekend als een negatieve bedrijfslast.
In onderstaande figuur zie je de ontwikkeling van de bedrijfslasten van Sparta in de afgelopen zeven seizoenen. In de seizoenen 2015/2016 en 2018/2019 moest Sparta de hand op de knip leggen en lagen de uitgaven flink lager door die seizoenen te spelen in de Keuken Kampioen divisie.
Vergelijking bedrijfslasten met andere clubs
Hoe doet Sparta het met 14,9 miljoen aan bedrijfslasten in vergelijking het met andere BVO’s uit het rechterrijtje van de eredivisie plus die van NAC. Het uitgavenniveau van clubs die (regelmatig) Europees voetbal spelen en die van FC Twente is zo hoog dat het weinig zin heeft om die bedrijfslasten te vergelijken met de bedrijfslasten van Sparta. Niet verrassend is dat de bedrijfslasten in de Keuken Kampioen divisie een stuk lager liggen dan in de Eredivisie. De omzet in KKD-seizoenen heb ik met oranjerood tinten weergegeven.
Wat opvalt is dat Groningen en Heerenveen beduidend meer besteden (boven de 20 miljoen euro per jaar) dan het standaard rechterrijtje clubs. Verder dat NAC Breda en ADO in de KKD meer uitgeven dan eredivisieclubs RKC, Cambuur en Go Ahead Eagles. De bedrijfslasten van ADO bedroegen in het afgelopen seizoen 16,5 miljoen euro (terwijl ADO KKD speelde), en lagen zelfs boven de bedrijfslasten van Sparta (14,9 miljoen euro). De uitgaven van Heracles, Zwolle en Willem II liggen ongeveer op hetzelfde niveau als Sparta.
De bedrijfslasten zelf zijn niet zo interessant, wel waar ze aan besteed worden. Laten we de belangrijkste uitgavenposten onder de loep nemen, te weten de personeelskosten en de huisvestingskosten.
Sparta geeft relatief veel uit aan personeel
De belangrijkste uitgavenpost van een BVO zijn de personeelsuitgaven aan de spelers, de technische staf en het kantoorpersoneel. Tot de personeelsuitgaven reken ik de salarissen, de pensioenen, sociale lasten alsmede de overige personeelskosten (autokosten, uitzendkrachten, contracten van huurspelers, vrijwilligers, reis- en verblijfkosten).
De personeelsuitgaven vertonen een stijgende lijn. In het KKD-seizoen 2018/2019 moest Sparta natuurlijk bezuinigen vanwege de lagere omzet in de KKD maar het bestuur stond hoge personeelsuitgaven toe. In het laatste seizoen schoten de personeelsuitgaven omhoog tot bijna 10,0 miljoen.
In onderstaande tabel worden de totale personeelsuitgaven weergegeven over drie seizoenen van BVO’s. De oranje gemarkeerde cellen van de tabel zijn seizoenen in de KKD. In de laatste twee kolommen staan het aantal personeelsleden en het deel spelers.
Zoals verwacht besteden clubs in de KKD minder aan personeel dan eredivisieclubs. Het scheelt vaak twee a drie miljoen euro per jaar.
Met personeelsuitgaven van 10,0 miljoen in 2021/2022 komt Sparta op het niveau van uit van Willem II (10,4 miljoen), PEC en NEC (9,8 miljoen) en boven dat van Heracles (7,6 miljoen) en ADO (8,2 miljoen in KKD). Groningen (11,8 miljoen) en Heerenveen (13,3 miljoen) besteden echter beduidend meer en hebben ook meer personeel in dienst (100 fte +).
Suikeroom
Aan de andere kant, je kunt alleen veel uitgeven aan personeel als je ook veel inkomsten (omzet) weet binnen te halen. (of je moet een rijke suikeroom/Arabier/Chinees/Turk hebben). Fortuna is daar een voorbeeld van. De uitgaven aan personeel stijgen daar erg hard: van 5,1 miljoen naar 9,1 miljoen euro binnen drie seizoenen.
Een indicator of je structureel je financiële zaken op orde hebt is door de personeelsuitgaven uit te drukken als percentage van je omzet. Dan krijg je deze figuur.
Grote verschillen
De verschillen tussen BVO’s zijn erg groot. FC Groningen geeft een bescheiden 49% van haar omzet uit aan personeel. Ook Heracles (51%) doet het rustig aan en voert een conservatief bewind. Er is een grote groep BVO’s die tussen de 70% en 80% van de omzet uitgeven aan personeelsuitgaven. Sparta valt daar nog net in met 79%. Aan de bovenkant van het spectrum bevinden zich Emmen (81%) en Fortuna (84%). NEC ging los en gaf maar liefst 91% van haar omzet uit aan personeelsuitgaven in de hang naar sportief succes.
Spelersbudget
Een zeer belangrijke post binnen de personeelsuitgaven zijn de salarissen van de spelers, het zogenaamde spelersbudget. Het bestuur van Sparta is duidelijk over haar ambities. Om een structurele Eredivisieclub te worden/blijven en niet slechts te strijden voor lijfsbehoud is het noodzakelijk om het spelersbudget structureel te verhogen. Elk jaar een 0,3 miljoen euro hoger spelersbudget is het streven. Met een hoger spelersbudget kun je namelijk betere spelers contracteren en sportief beter presteren. Het spelersbudget is de afgelopen drie seizoenen bij Sparta fors gestegen van 4,2 miljoen naar 5,1 miljoen euro in 2021/2022.
Dit seizoen bedraagt het spelersbudget 5,2 miljoen euro. Om op dit bedrag uit te komen moest er in de winterstop enige besparingen worden gerealiseerd (vertrek van Mario Engels is hier waarschijnlijk het gevolg van).
Sparta is 1 van de weinige clubs die over haar spelersbudget rapporteert. Er is dus weinig vergelijkingsmateriaal beschikbaar. Wat ik wel kon vinden waren deze spelersbudgetten: in 2020/2021 had ADO een spelersbudget van 5,7 miljoen en VVV een spelersbudget van 3,0 miljoen euro. FC Twente gaf in 2019/2020 7,3 miljoen euro aan spelers uit.
Huisvestingskosten
Een andere grote kostenpost van een BVO zijn de huisvestingskosten. De huisvestingskosten bevatten de huur, kosten van onderhoud van gebouwen, terreinen en velden, gas, water en elektra, schoonmaakkosten, OZB en verzekeringen. Sparta gaf het afgelopen seizoen 1,5 miljoen euro uit aan huisvesting. De komende seizoenen zal deze kostenpost gaan toenemen doordat het kunstgras is vervangen door echt gras, door de verbouwing van Nieuw Terbregge en door de gestegen energieprijzen.
Onderstaande figuur geeft de huisvestingskosten van de BVO’s weer met een aantal aspecten van het stadion.
Bij clubs met een klein stadion zijn de huisvestingskosten natuurlijk in verhouding laag. Hetzelfde geldt voor clubs met een kunstgrasmat. Natuurgras is beduidend duurder in onderhoud. Wat verder opvalt is dat als de eigenaar van een stadion de gemeente is, de huur en daarmee dus ook de huisvestingskosten hoog zijn. Tijdens het coronaseizoen 2020-2021 hebben echter ook heel wat gemeenten hun club gesteund door de huur te halveren (N.E.C.), te korten (Heerenveen kreeg 1,2 miljoen euro korting) of zelfs volledig kwijt te schelden (FC Groningen).
Clubs met een private stadioneigenaar verlangen vaak maar weinig huur. Zo betaalt PEC maar 275.000 euro huur aan de eigenaar en Fortuna slechts 200.000 euro per jaar voor de huur van het stadion.
Bedrijfsresultaat
Met de personeelsuitgaven en de huisvestingskosten zijn de twee belangrijkste uitgaven in kaart gebracht en vergeleken. In mijn eerste artikel heb ik de omzet onder de loep genomen. Als je die omzet neemt en daar de bedrijfslasten van af haalt dan resteert het bedrijfsresultaat (dit is dus voor afschrijvingen betaalde transfers en het resultaat van transfersommen). Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van het bedrijfsresultaat bij Sparta.
In het afgelopen seizoen gaf Sparta 14,9 miljoen euro uit en bedroeg de omzet 12,7 miljoen. Per saldo resteert dan een bedrijfsresultaat van 2,2 miljoen euro negatief. Uit de figuur blijkt dat Sparta al enkele jaren negatieve bedrijfsresultaten behaald met als dieptepunt het laatste seizoen in de KKD toen een bedrijfsresultaat werd behaald van 2,8 miljoen euro negatief.
De meeste BVO’s behalen een negatief bedrijfsresultaat, maar niet allemaal. Zo behalen Groningen, GA Eagles, Cambuur en RKC het afgelopen seizoen een hogere omzet dan hun uitgaven. FC Groningen noteerde zelfs een plus van 2,0 miljoen.
De meeste concurrenten noteren net als Sparta echter een negatief bedrijfsresultaat. Bij Willem II en N.E.C. was dit 3 miljoen negatief. ADO ging 5 miljoen in de min en Heerenveen noteerde maar liefst een negatief bedrijfsresultaat van 5,6 miljoen.
Conclusie over de bedrijfslasten van Sparta
- De bedrijfslasten van Sparta namen de afgelopen jaren flink toe tot 14,9 miljoen euro in het afgelopen seizoen.
- De belangrijkste post zijn de uitgaven gerelateerd aan personeel: 10,0 miljoen euro. Die uitgaven zijn fors gestegen (seizoen 2020-2021: nog 8,2 miljoen). Daarmee verkeert Sparta op het niveau van Willem II, PEC en N.E.C. maar boven dat van Heracles (7,6 miljoen). Groningen (11,8 miljoen) en Heerenveen (13,3 miljoen) geven echter beduidend meer uit aan personeel.
- Van de omzet van Sparta gaat 79% op aan personeelsuitgaven. Dat is relatief veel voor een BVO en voor mij een indicatie dat Sparta scherp aan de wind zeilt.
- Het spelersbudget bij Sparta is 5,0 miljoen. Sparta is voornemens dat budget de komende seizoenen stapsgewijs te laten stijgen met 0,3 miljoen per seizoen.
- Sparta zat qua huisvestingskosten in vergelijking tot de concurrentie in de middenmoot. De huisvestingskosten gaan bij Sparta dit seizoen fors stijgen door de aanleg van natuurgras en de verbouwingen aan Nieuw Ter Bregge en de vernieuwde faciliteiten onder de Denis Neville tribune. Die extra uitgaven zijn noodzakelijk maar verslechteren het bedrijfsresultaat.
- De bedrijfslasten van Sparta liggen boven de omzet. Daardoor behaalt Sparta al jaren een negatief bedrijfsresultaat (dit is voor afschrijvingen betaalde transfers en het resultaat van transfersommen). De afgelopen twee seizoenen was het bedrijfsresultaat steeds 2 miljoen euro negatief. Een aantal concurrenten presteert financieel beter en weet positieve bedrijfsresultaten te behalen (Groningen, Eagles, Cambuur, RKC). Een aantal doet het echt slechter (Willem II, N.E.C., ADO en Heerenveen).
- Wil Sparta sportief succesvol zijn en de (spelers)uitgaven zelfs verder verhogen dan moet de omzet ook omhoog (meers sponsorgeld en stadionuitbreiding) om het bedrijfsresultaat niet verder te laten verslechteren.
