Jeugdopleiding: kaskraker of zwart gat?
Sparta is beroemd mede vanwege haar
jeugdopleiding. Van de huidige selectie van het Nederlands elftal hebben Marten
de Roon, Memphis Depay, Kevin Strootman, Denzel Dumfries en Georgino Wijnaldum
een deel van hun opleiding genoten bij Sparta.
In deze bijdrage neem ik de financiële
huishouding van de jeugdopleiding onder de loep: levert het geld op of kost het
alleen maar geld?
Door: Maurice Dister (alias Shift)
De kosten van de jeugdopleiding
Voor dit artikel heb ik de jaarverslagen
2017/2018 van voetbalclubs uit het “rechterrijtje” bekeken. Helaas geven die
geen antwoord op de vraag wat de jeugdopleiding kost en wat de opbrengsten
zijn. Ik ben daarom gaan spitten en vond wel overzichten hoeveel
personeelsleden de clubs hebben.
Grafiek 1:
aantal personeelsleden in seizoen 2017/2018
In de jaarverslagen van Heracles Almelo,
Excelsior en VVV-Venlo staan geen aantallen personeelsleden vermeld. Deze clubs
ontbreken daarom in dit overzicht. FC Twente heb ik buiten beschouwing gelaten
omdat dat een club is met een veel hogere begroting top 5 van Nederland).
N.E.C. heb ik toegevoegd omdat deze Jupilerleague club vaak wordt gezien als
een club die in het “rechterrijtje” hoort.
Bovenstaande grafiek toont dat Sparta in
verhouding met andere clubs veel personeelsleden in dienst heeft. In het seizoen
2017/2018 stonden er 114 fte op de loonlijst. Dat is veel meer dan NAC (68 fte),
Willem II (65 fte) en N.E.C. (67 fte). Als je vervolgens kijkt hoe die fte zijn
verdeeld valt verder op dat Sparta relatief veel contractspelers in dienst heeft
(37) terwijl de andere clubs tussen de 22 en 30 spelers onder contract hebben. In
het jaarverslag is vermeld dat 10 van de 37 contractspelers zijn vastgelegd
vanuit “opleidings- dan wel transferoogpunt.”
Ook het aantal personeelsleden wat niet
voetbalt maar een functie vervult op kantoor of als technische of medische staf
ligt bij Sparta (77 fte) fors hoger dan bij de meeste andere clubs
(uitgezonderd ADO Den Haag). Ik vermoed dat Sparta een kantoororganisatie heeft
die qua omvang lijkt op clubs als PEC, NAC, Roda JC en Willem II. Het verschil
in fte’s met deze clubs moet dan wel te maken hebben met een veel grotere
jeugdstaf. Ik schat de extra jeugdstaf van Sparta op circa 20 tot 30 fte.
De jaarverslagen geven ook aan hoeveel er is
uitgegeven aan personeelskosten (lonen, werkgeverslasten, sociale lasten,
pensioen e.d.) in 2017/2018. De personeelskosten heb ik in tabel 1 opgenomen.
Bij Sparta bedroegen de personeelskosten € 8,4
miljoen. Van de door mij onderzochte clubs gaf alleen ADO meer uit aan
personeel (€ 10,5 miljoen). De andere clubs geven minder uit aan personeel dan
Sparta. Excelsior staat onderaan met € 4,2 miljoen (de helft wat Sparta uitgaf!).
Opvallend is dat N.E.C. in de Jupiler League meer uitgaf aan personeel als VVV
en Excelsior, waarschijnlijk in een poging om met een voor de Jupiler
League-begrippen ‘topselectie’ promotie af te dwingen. Nu N.E.C. voor het derde
achtereenvolgende jaar in de Eerste Divisie gaat spelen zal het beschikbare
personeelsbudget voor 2019/2020 waarschijnlijk fors naar beneden zijn
bijgesteld.
Wat verder opvalt is dat Sparta gemiddeld de
laagste personeelskosten had per fte (circa € 74.000). PEC en NAC gaven
beduidend veel meer uit (+44% – beide clubs gemiddeld € 107.000 per fte). De in
verhouding gemiddeld lage personeelskosten per fte bij Sparta wordt
waarschijnlijk verklaard door het grote aantal jeugdspelers met een laag
salaris (Jong Sparta) en de in verhouding lage salarissen van de trainers en
scouts van de jeugdopleiding. Aan de andere kant betalen PEC en NAC
waarschijnlijk de selectiespelers fors hogere salarissen.
In het jaarverslag 2017/2018 van Sparta staat
dat het spelersbudget voorafgaand aan het seizoen werd “opgewaardeerd naar een Eredivisiewaardig concurrend spelersbudget” van
€ 4,0 miljoen. In de winterstop werd het budget nog met € 0,5 miljoen verhoogd
voor de “versterkingen“ Huth, Kramer, Nelom, Ahannach, Dos Santos en Friday. In
totaal werd dus € 4,5 miljoen gespendeerd aan 37 contractspelers en huurlingen
(waarvan 10 jeugdspelers). De resterende € 3,9 miljoen aan personeelskosten
werd in 2017/2018 gespendeerd aan 77 fte op kantoor en technische en medische
staf (gemiddeld circa € 50.000 per fte).
Het jaarverslag
vermeld verder: “De jeugdopleiding van
Sparta Rotterdam is een van de belangrijkste levensaders van de club. Om blijk
te geven van deze positie investeerde de club afgelopen seizoen € 1.529.400 in
de voetbalopleiding.” Voor mij is onduidelijk hoe dit bedrag is opgebouwd:
Zijn dit alleen de personeelskosten van de jeugdtrainers en jeugdspelers of
bevat dit bedrag bijvoorbeeld ook de huisvestingskosten van het RMC
Jeugdcomplex? Het jaarverslag biedt daar geen inzicht in.
Volgens een
interview met Henk van Stee geeft Sparta 20% van het budget uit aan de
jeudgopleiding. Dat impliceert dat de uitgaven aan de jeugdopleiding circa € 2
miljoen per jaar zijn.
De opbrengsten
Wat zijn de opbrengsten van de jeugdopleiding?
Natuurlijk zijn dat de spelers die doorbreken in Jong Sparta en Sparta 1. Persoonlijk
heb ik in de afgelopen seizoenen genoten van het debuteren van Dervisoglu,
Deroy Duarte, Ache, Van Drongelen, Harroui en Floranus. Je kan twisten of
Dumfries ook als jeugdspeler doorbrak. Toen hij naar Sparta vertrok was hij
namelijk al 18 jaar oud. Het is ieder geval een verdienste van de scouting dat
hij bij Sparta in het betaald voetbal kon debuteren.
Ik heb de financiële opbrengsten van Sparta bekeken
en speciaal naar de zogenaamde vergoedingssommen die clubs elkaar betalen bij
een transfer. De vergoedingssommen bestaan uit opleidingsvergoedingen,
transfervergoedingen plus doorverkooppercentages en uit solidariteitsbijdragen.
Deze drie categorieen licht ik eerst toe voordat ik in ga op de
vergoedingssommen die Sparta de afgelopen jaren heeft binnen gehaald.
1. Opleidingsvergoedingen
Opleidingsvergoedingen worden betaald aan de
oude clubs waar een nieuw gecontracteerde speler tot zijn 23e heeft gespeeld.
De opleidingsvergoeding dient de kosten te dekken, die de oude club heeft
gemaakt om de speler op te leiden. De laagste vergoedingen worden betaald aan
amateurclubs. De KNVB opleidingsvergoeding varieert tussen de € 500 en € 1.500
per opleidingsjaar. De betaalvoetbalorganisaties hebben afgesproken dat als ze
van elkaar jeugdspelers overnemen (sommigen zeggen stelen) circa € 14.000 per
opleidingsjaar aan elkaar betalen. Zo betaalde PSV in 2015 een poolvergoeding
aan Sparta toen Laros Duarte vanuit de jeugdopleiding van Sparta overstapte
naar de jeugd van PSV.
Daarnaast is er nog de FIFA internationale opleidingsvergoeding:
een vergoeding die de nieuwe club van een speler die onder de 23 jaar is en een
international transfer maakt. De
vergoeding kan oplopen tot € 90.000,- per opleidingsjaar.
Een club kan maar 1x een opleidingsvergoeding
ontvangen, dus als de speler eenmaal getransfereerd is en hiervoor een FIFA opleidingsvergoeding
óf een nationale opleidingsvergoeding is betaald, kan de opleidende club geen
opleidingsvergoeding meer ontvangen.
2. Transfervergoeding
en doorverkooppercentage
Een transfervergoeding is een vergoeding voor
het vroegtijdig ontbinden van de arbeidsovereenkomst met de oude club door de
speler. Een transfervergoeding wordt alleen betaald bij een doorlopend
contract. Indien het contract is afgelopen, is de speler transfervrij.
Bij een transfer
kan een doorverkooppercentage worden afgesproken. Als de nieuwe club na een
periode de speler “doorverkoopt” wordt een percentage van de transfervergoeding
(vaak 10%) betaald aan de oude club. Zo verkocht Sparta op 1 januari 2011 Kevin
Strootman aan FC Utrecht voor een transfervergoeding van € 0,7 miljoen. FC
Utrecht verkocht Strootman zes maanden (!) later al door aan PSV voor enkele
miljoenen meer. Door het doorverkooppercentage profiteerde Sparta ook van deze
transfer naar PSV.
3. Solidariteitsbijdragen
De KNVB schrijft voor dat bij binnenlandse
transfers de nieuwe club 5% van de transfervergoeding aan de opleidende club(s)
van deze speler betaalt. Voor de opleidingsjaren van het 12e tot en met het 15e
jaar krijgt de oude club 0,25% van de vergoeding per jaar. Voor de opleiding
tussen het 16e en 23e jaar, krijgt de opleidende club 0,5% van de vergoeding
per jaar. De FIFA heeft een zelfde regeling bij internationale transfers. Het
is dan wel van belang dat een speler van land A naar land B vertrekt.
Ontvangen
vergoedingssommen
Om de vraag te beantwoorden of de
jeugdopleiding van Sparta een kaskraker is of een zwart gat is heb ik de
vergoedingsommen uit de jaarverslagen 2008/2009 tot en met 2017/2018 bestudeerd.
In het jaarverslag worden de inkomsten uit vergoedingssommen opgenomen. Het
saldo vergoedingssommen bestaat uit twee posten: het resultaat van de door
Sparta ontvangen vergoedingssommen (een positief bedrag) en de afschrijvingen
op door Sparta betaalde vergoedingssommen aan andere clubs (een minbedrag omdat
gedurende de contractperiode de door Sparta betaalde vergoedingssom lineair
wordt uitgesmeerd ten laste van het resultaat). In de volgende grafiek staan
het resultaat vergoedingssommen (rood) en de afschrijvingen vergoedingssommen
(blauw).
Verschillende zaken vallen mij op. Ten eerste
de relatief lage afschrijving vergoedingssommen in de seizoenen 2011/2012-
2016/2017. Dit komt omdat Sparta lange tijd, en zeker in de Jupiler league, het
beleid had geen transfervergoedingen te betalen (wel de verplichte
opleidingsvergoedingen) en alleen transfervrije spelers te contracteren.
Hierdoor had Sparta nauwelijks afschrijvingen vergoedingssommen. Vergelijk dat
maar eens met Ajax. Daar bedroegen afschrijvingen op de betaalde
vergoedingssommen in 2017/2018 de lieve som van € 25 miljoen.
Daarnaast valt op dat het resultaat van de
vergoedingssommen nogal schommelt: van € 0,2 miljoen in 2012/2013 tot aan € 5,2
miljoen in 2017/2018. Gemiddeld bedroeg het resultaat € 1,5 miljoen. Ik neem
daarom een aantal seizoenen onder de loep.
2010/2011
In dit seizoen bedroeg het resultaat
vergoedingssommen € 2,0 miljoen. Dit resultaat werd met name behaald door de
transfer van Kevin Strootman per 1 januari 2011 naar FC Utrecht voor een bedrag
van € 0,75 miljoen.
2013/2014
De transferopbrengst van Bel Hassani naar
Heracles Almelo bedroeg € 0,3 miljoen. Daarnaast werd er een FIFA solidariteitsbijdrage
ontvangen voor de international transfer van Kevin Strootman van PSV naar AS
Roma (3,75% van € 17,5 miljoen = € 0,7 miljoen). In totaal werd € 1,3 miljoen
ontvangen.
2015/2016
Het was financieel een slecht jaar voor
Sparta. De totale opbrengst vergoedingssommen bedroeg slechts € 0,2 miljoen. Er
werd wat kleingeld verdiend met solidariteitsbijdragen
inzake het aandeel in transfers van Georgino Wijnaldum (van PSV naar
Newcastle voor € 20 miljoen), van Depay (van PSV naar Manchester United voor €
34 miljoen) en waarschijnlijk een doorverkooppercentage inzake Marvin Emnes
(van Middlesbrough naar Swansea voor € 1 miljoen).
2016/2017
In 2016/2017 ging het financieel beter. Er
werden verschillende bijdragen ontvangen voor in totaal bijna € 1,1 miljoen:
- ·een FIFA solidariteitsbijdrage voor Anwar El Ghazi van € 0,1 miljoen (van
Ajax naar Lille voor € 7,0 miljoen. Sparta ontving1,5%). - ·Marten de Roon stapte over van Atalanta naar Middlesbrough. Sparta
ontving voor hem ongeveer € 0,35 miljoen aan FIFA solidariteitsbijdrage (3,5%
van € 10,5 mln). - ·Ilias Bel Hassani vertrok voor €
1,35 miljoen van Heracles naar AZ en Sparta ontving daar 4% KNVB solidariteitsvergoeding
(€ 54.000) van plus een onbekend doorverkooppercentage. - ·Memphis Depay maakte een wintertransfer van Manchester
United naar Olympique Lyon voor € 16 miljoen. Sparta ontving hier 0,25% FIFA
solidariteitsbijdrage van (€ 40.000). - ·Daarnaast ontving Sparta twee vergoedingen voor twee jeugdspelers en voor Michael
Reiziger.
2017/2018
Een topseizoen in financieel opzicht (de degradatie
vergeet ik maar voor het gemak)! Sparta betaalde vergoedingen voor Julian
Chabot, George Dobson, Frederik Holst en enkele opleidingsvergoedingssommen
voor jeugdspelers. Hierdoor stegen de afschrijvingen op de vergoedingen tot €
0,5 miljoen.
Het saldo van ontvangen en betaalde vergoedingsommen
bedroeg
dat jaar € 5,2 miljoen. De belangrijkste ontvangsten waren:
- ·Transfervergoeding
voor Rick van Drongelen naar Hamburg SV van € 3,0 miljoen. - ·De transfer van Denzel Dumfries in 2017 naar
SC Heerenveen voor € 750.000,-. Mogelijk werd in dat seizoen ook een doorverkooppercentage en een kleine
opleidingsvergoeding ontvangen vanwege de transfer van Dumfries in 2018 naar
PSV. - ·Transfervergoeding voor Sherel Floranus naar SC Heerenveen van €
550.000,-. - ·Een doorverkooppercentage en een FIFA solidarity contribution van de transferopbrengst van Jetro Willems van PSV naar Frankfurt. Geschat
op 7,5% van € 5 miljoen (ongeveer € 375.000). - ·Een FIFA solidarity contribution van bijna € 0,5 miljoen voor Marten de Roon
vanwege zijn internationale transfer van Middlesbrough naar Atalanta Bergamo (3,5%
van € 13,5 miljoen).
2018/2019
Het jaarverslag van het seizoen 2018/2019
verschijnt pas over enkele maanden maar ik kan je verklappen dat Sparta wederom
een positief resultaat vergoedingssommen heeft behaald.
Er werden in de winterstop transfervergoedingen
betaald voor Abels (PSV), en Faye (Vitesse). Onduidelijk is nog of de
vergoeding vanwege de aanstaande transfer van Laros Duarte van PSV naar Sparta
in het boekjaar 2018/2019 of in het boekjaar 2019/2020 wordt afgewikkeld.
Tegenover de betalingen staan veel grotere
ontvangsten. De belangrijkste zijn:
- ·Transfer van Jeffrey Chabot naar FC Groningen voor een bedrag van € 1,2
miljoen. - ·De transfer van Kenneth Dougall naar Barnsley voor € 375.000.
- ·Frederik Holst is naar Elfsborg vertrokken en levert waarschijnlijk ook
een klein bedragje op. Idem voor de transfer van Michael Verrips naar KV
Mechelen. - ·De FIFA solidariteitsbijdrage inzake de transfer van Kevin Strootman
naar Olympique Marseille van € 0,9 miljoen (3,75% van € 25 miljoen).
Bij elkaar verwacht ik een resultaat
vergoedingssommen in seizoen 2018/2019 van rond de € 2 miljoen.
2019/2020
Inmiddels zijn er al transfers aangekondigd
die Sparta geld gaan opleveren. Ik ga er voor het gemak van uit dat deze
transfers pas op 1 juli in gaan en daarom in het boekjaar 2019/2020 vallen:
- ·Jeffrey Chabot vertrekt voor € 3,7 miljoen naar Sampdoria. Dat levert
Sparta geld op. In de media wordt gesproken over een fors doorverkooppercentage
voor Sparta. - ·Daarnaast maakt oud jeugdspeler El Ghazi een internationale transfer van
Lille naar Aston Villa. Ik verwacht een FIFA solidariteitsbijdrage van €
135.000,- (1,5% van € 9 miljoen).
Voor de rest is er weer speculatie rondom
transfers: Rick van Drongelen zou in de belangstelling staan van PSV. Strootman zit op een doodlopende weg bij
Olympique Marseille en mag weg en Jetro Willems denkt
aan een vertrek bij Frankfurt. Hopelijk
maken deze mannen deze zomer een mooie internationale transfer naar een club in
een ander land. Dat levert Sparta dan weer een mooie FIFA solidarity
contribution op.
Het zou ook kunnen dat van de huidige
selectie enkele spelers verkocht worden. Ik denk dan als eerste aan Ache, Rayhi
en Veldwijk omdat hun contract per 2020 aflopen en Sparta deze zomer nog een
transfervergoeding voor hen kan ontvangen. De gebroeders Duarte, Dervisoglu en
Harroui hebben een langer lopend contract waardoor er minder noodzaak is om hen
te verkopen tenzij er natuurlijk een zeer aantrekkelijk bod wordt gedaan. Henk
van Stee verklaarde vorig jaar nog tegen Rijnmond: “Iedereen is te koop, zodra er een prijs betaald wordt die wij graag
willen houden we de speler niet tegen.”
Samenwerking met Ajax
Onduidelijk is hoeveel de samenwerking met
Ajax de jeugdopleiding van Sparta gaat opleveren (of talenten gaat kosten). Er
is al veel over geschreven en gezegd. Volgens Dolf Roks bestaat de
samenwerking er o.a. uit dat de scouting van Ajax tips door geeft over spelers
tot 16 jaar die te ver weg wonen van Amsterdam maar in de buurt van Rotterdam. Henk
van Stee gaf in een video-interview aan dat de
samenwerking ook ondersteuning van de opleidingen en trainingen bij Sparta
betreft. Er wordt gespeculeerd dat de samenwerking een waarde heeft van € 2
miljoen voor drie jaren. Ik denk niet dat Ajax dat hele bedrag op de
bankrekening van Sparta stort maar dat de ondersteuning vooral in natura is
(scouting tips, trainingen verzorgd door Ajax e.d.).
Conclusie
Mijn conclusie is dat de jeugdopleiding
van Sparta in financieel opzicht op zijn best quitte speelt. Geen zwart gat dus
maar zeker geen echte kaskraker. De kosten bedragen namelijk rond de € 1,5 tot
2 miljoen per jaar en de gemiddelde opbrengst transfervergoedingen was in de
afgelopen tien seizoenen € 1,5 miljoen. Moet Sparta dan maar stoppen met de
jeugdopleiding? Dat lijkt me geen goed idee. De jeugdopleiding hoort bij het
DNA van de club. Daarnaast zou Sparta zonder jeugdopleiding ook allerlei
spelers moeten aantrekken voor het eerste elftal en daarvoor (transfer)kosten
maken.
Wel heb ik een aantal zaken die Sparta nog
beter kan doen waardoor de jeugdopleiding een echte kaskraker kan gaan worden:
- ·Probeer te voorkomen dat jeugdige talenten al op vroege leeftijd
overstappen naar andere betaald voetbalorganisaties. Sinds het seizoen
2013/2014 stapte volgens Voetbalprimeur maar
liefst 13 jeugdtalenten van Sparta naar Feyenoord, PSV en Ajax; - ·De huidige poolvergoeding voor opleidingskosten die betaald
voetbalorganisaties elkaar betalen voor het overnemen van jeugdspelers van €
14.000 per jaar is niet kostendekkend. Probeer, al dan niet onder leiding van
de KNVB, met de andere BVO’s te komen tot een fors hogere opleidingsvergoeding
zodat het lucratief blijft om jeugdspelers op te leiden; - ·Contracteer meer jeugdspelers direct als ze 16 jaar zijn geworden.
Sparta heeft circa 10 jeugdspelers onder contract staan. Ajax en PSV allebei
rond de 40; - ·Probeer van de huidige talenten de contracten te verlengen, want hoe
langer het contract nog loopt, hoe meer je aan transfervergoeding kunt vragen en
dat levert toch het meeste op; - ·Werk met eenzijdige verlengingsopties waardoor Sparta het recht heeft om
een contract te verlengen (zie Veldwijk); - ·Beding doorverkooppercentages bij transfers zodat Sparta mee profiteert
van een volgende transfer. Leg in een clausule wel vast dat de speler niet
geruild mag worden tegen een andere speler waardoor de transfervergoeding
opeens heel laag kan uitvallen.